ایران سمعک

برای راهنمایی و آگاهی برای خرید اجناس شنیداری مثل سمعک

ایران سمعک

برای راهنمایی و آگاهی برای خرید اجناس شنیداری مثل سمعک

اختلال یادگیری در ریاضی چگونه است؟

تشخیص و درمان اختلال یادگیری ریاضی در کودکان چگونه است؟

گروهی از کودکان در مقایسه با سایرین از عملکرد مطلوبی در برخی از مهارت های خاص تحصیلی مانند محاسبات ریاضی برخوردار نیستند که معمولا در ایجاد آن ها بیماری های جسمی یا عصبی تاثیر گذار نیستند. به این مشکلات، اختلالات یادگیری می گویند. 

از جمله اختلالات یادگیری می توان به اختلال ریاضی، اختلال خواندن، اختلال نوشتن، اختلال خواندن و... اشاره کرد که در این مطلب سایت نورو لند قصد داریم به مرور نکات مرتبط با اختلال ریاضی، علائم و راهکار های درمانی آن بپردازیم.

اشاره اجمالی به اختلال ریاضی

اختلال ریاضی از جمله اختلالات یادگیری شایع در بین کودکان است که سبب می شود این گروه از کودکان مبتلا علی رغم سطح هوشی و سلامتی جسمی نرمال، نتوانند در محاسبات ریاضی عملکرد خوبی به دست آورند.

متخصصان به اختلال ریاضیات، اصطلاحاً دیس کلکولیا نیز می گویند که به ضعف عملکردی در آموزش و استفاده از مفاهیم ریاضی اشاره دارد. 

لزوم توجه به درمان اختلال ریاضی از آن جهت مهم است که ضعف ایجاد شده می تواند زمینه ساز بروز مشکلاتی در زمینه تحصیل و زندگی روزمره افراد شود به طوری که حتی قادر نباشند به خوبی محاسبات ساده ریاضی را نیز انجام دهند. 

در شناسایی افراد درگیر با اختلال ریاضی باید به این نکته توجه داشت که این مشکل در تمامی افراد به یک صورت بروز نمی کند و هر یک ممکن است تظاهر متفاوتی داشته باشند.

از جمله حوزه های تاثیر گذار اختلال ریاضی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • شمردن اعداد و ارقام
  • شناسایی درست اعداد و ارقام از یکدیگر
  • فهم اصول ریاضی
  • اتمام درست محاسبات ریاضی
  • توانمندی در خواندن یا نوشتار اعداد
  • تفهیم درست روابط فضایی

اهمیت یادگیری ریاضی در زندگی چیست؟

با توجه به اینکه ریاضی از جمله دروسی است که هر فرد تا آخر عمر به آن نیاز دارد، نیاز است که والدین نسبت به وجود اختلال یادگیری از این نوع بی تفاوت نباشند تا کودک بتواند با درک بهتر در این درس موفق گردد. به هر گونه مشکلی که در دستیابی به این هدف خللی ایجاد کند، اختلال ریاضی می گویند.

اهداف آموزشی ریاضی کدامند؟

یکی از سوالات افراد به ویژه دانش آموزان این است که چرا باید مسائل ریاضیات را بیاموزند؟ که در ادامه به این پرسش در قالب تشریح انواع اهداف مختلف پاسخ داده می شود.

  • اهداف پرورشی: آموزش ریاضی فرصتی را فراهم می کند تا مسیر تربیتی دانش آموزان هموار تر شده و در پی آن توانایی حل مسائل زندگی نیز به دست آورند.
  • اهداف آموزشی: از طریق آموزش ریاضی می توان با تکنیک های محاسباتی که در زندگی روزمره به کار می آیند، آشنا شد.
  • اهداف فرهنگی: با توجه به تاثیری که ریاضی دان ها و نوابغ بر فرهنگ کشور ها دارند نیاز است که برای رسیدن به این هدف، کودکان درس ریاضی را به خوبی بیاموزند.
  • اهداف عاطفی: از دیگر مزیت های آموزش ریاضی، افزایش فعالیت های ذهنی، تقویت حس کنجکاوی و حس ظرافت و ادراک است به طوری که موریس کلاین از ریاضیات با لقب بهترین دستاورد فکری و اصلی ترین ابداع نام می برد.

تاریخچه شناخت اختلال ریاضی

در گذشته افراد برای تشریح اختلال ریاضی از اصطلاحاتی مانند سندرم گرستمن، اختلال مادر زادی در حساب، ناتوانی در حساب و اختلال رشدی در حساب استفاده می کردند. در سال ۱۹۸۰ همزمان با انتشار سومین ویرایش راهنمای آماری و تشخیصی، اختلال ریاضی را نیز به عنوان یک مشکل روان پزشکی دسته بندی کردند.

ارتباط نیمکره های مغزی و آموزش ریاضی

نیمکره راست

با توجه به اینکه نیمکره راست مغز افراد به صورت کلی نگر عمل می کند در ابتدا با درک اجمالی کل مسئله به شناسایی اجزا آن می پردازد به همین دلیل نقش آن را در زمان حل معما، خلاقیت، اکتشاف، جهت یابی، حس لامسه و درک اشیا سه بعدی می توان دید. 

از دیگر عملکرد های مرتبط با نیمکره راست مغز افراد خیال پردازی، تحلیل فرآیند های ادراکی، شناسایی رنگ ها، موسیقی، هنر و... است. 

میزان استفاده از نیمکره ها حتی بر انتخاب شغل نیز بی تاثیر نیست به طوری که مشخص شده است اکثر سیاست مدار ها و هنرمندان در گروه افراد راست مغز قرار دارند.

نیمکره چپ

از عملکرد های مرتبط با نیمکره چپ می توان به توانایی درک مفاهیم ریاضی و فلسفه، نظم و طبقه بندی و پردازش اطلاعات اشاره کرد. 

با توجه به اینکه نیمکره چپ در به خاطر سپاری جزئیات به ویژه کلمات و اعداد نقش اساسی دارد افرادی که در زمینه ریاضیات، فلسفه و زبان تحصیل می کنند. فعالیت این نیمکره در مقایسه با نیمکره راست بیشتر گزارش شده است. 

البته باید یادآوری کنیم که یک فرد از فعالیت بالاتر نیمکره راست یا چپ برخوردار است به این مفهوم نیست که دیگری هیچ تاثیری در توانمندی و یادگیری او ندارد بلکه مجموع فعالیت های دو نیمکره مغز سبب ساخت شخصیت افراد می گردند.

اختلال ریاضی بر کدام یک از مهارت های فرد اثر گذار است؟

۱- انجام محاسبات ریاضی

اختلال ریاضی سبب می شود که فرد مبتلا نتواند به خوبی در مهارت هایی که با حافظه و مسائل شناختی مرتبط هستند، موفق گردد.

۲- حل مسائل ریاضی

در مواردی نیز دیده شده که فرد به دلیل وجود اختلال ریاضی قادر نیست راه حل درست مسئله را تشخیص دهد که ناشی از ضعفی است که در رو خوانی صورت مسئله و استفاده از روش متناسب دارد.

۳- قوانین روش های ریاضی

این نوع اختلال ریاضی را می توان در دانش آموزانی دید که نمی توانند به خوبی قواعد و روش های حل مسائل مانند جمع، تفریق، ضرب و تقسیم را بیاموزند. به همین دلیل موفقیت چندانی در حل مسائل به دست نمی آورند.

۴- درک زبان ریاضی

یکی از ملزومات موفقیت در حل مسائل ریاضی این است که فرد به خوبی از زبان ریاضی و اصطلاحات مرتبط با آن همچون بزرگتر از، کوچکتر از، مساوی و معادله و... آگاه باشد. دانش آموزانی که در این مهارت دچار اختلال هستند نه تنها نمی توانند این اصطلاحات را درک کنند بلکه در حل درست مسائل نیز عاجز هستند.

۵- ضعف در سطوح مختلف کلاس ریاضی

با توجه به اینکه با جلو رفتن مباحث درسی، مسائل و سطوح تحصیلی دچار پیچیدگی بیشتری می شوند. این اختلال خود را به صورت دیگری نمایان می کند. به طور مثال زمانی یک دانش آموز قادر است که تمامی مسائل را حل کند که از آموزش های گذشته مانند روش های شمارش، انجام اعمال اصلی ریاضی، شناخت اصطلاحات ریاضی و ... مطلع باشد.

علت بروز اختلال ریاضی چیست؟

در بروز اختلالات ریاضی کودکان عوامل مختلفی تاثیر دارند که در ادامه به آن ها اشاره شده است.

حافظه

تاثیر مشکلات حافظه بر این اختلال زمانی مشخص است که کودک قادر نیست حتی اعمال اصلی و ساده مرتبط را به خاطر آورد. 

برخی از کودکان که مبتلا به مشکلات شدید حافظه ای هستند، از جمله ناتوانی در به یاد آوردن مراحل مورد نیاز، حل مسائل سخت تر، مراحل حل معادلات جبری، معانی علائم و اصطلاحات مرتبط و ... دچار ضعف های بیشتری در ریاضیات هستند.

از آن جهت توجه به مشکلات حافظه ای مهم است که با رسیدن به معادلات جبری و امثال آن که سخت تر نیز هستند دانش آموز قادر نیست حتی معانی علائم خاص را نیز به یاد آورد به طوری که در بسیاری از موارد کودک علی رغم اینکه تا دیروز از روش حل مسائل آگاه بود ولی در روز امتحان دچار فراموشی می شود.

رشد شناختی

افرادی که در رشد شناختی دچار ضعف هستند نمی توانند در مواردی مانند درک صورت مسئله ریاضی، درک مفهوم عددی و انتخاب روش موثر شمارش موفقیت چندانی به دست آورند.

مشکلات بینایی - فضایی

کودکانی که از مشکلات بینایی - فضایی در رنج هستند اغلب در حل مسائل با اشتباهاتی مانند درج نامرتب اعداد در ستون، عدم درک نقشه ها، هندسه و ناآگاهی از ارزش مکانی اعداد مشخص می شوند.

وجود این قبیل مشکلات حتی بر درک کودک از اشکال هندسی نیز تاثیر دارد و ممکن است حتی یک مربع را نه تنها به آن صورتی که هست ببیند بلکه بیان می کند که آن یک شش ضلعی یا دایره است. گروهی دیگر از کودکان در درک بصری اعداد مشکل دارند به طوری که در تشخیص اعدادی مانند (۲و۶)، (۸و۷)، (۴و۶) با مشکل مواجه هستند.

دیگر عوامل موثر بر ایجاد مشکلات در آموزش ریاضی

  • ضعف عملکردی در هوش غیر کلامی
  • ناتوانی در آموزش درست
  • عدم تمایل به یادگیری و حضور در کلاس درس
  • بی دقتی و ضعف ادراک و حافظه
  • شرایط محیطی از جمله رفتار نامناسب اطرافیان مانند خانواده، معلم و نبود امکانات کمک آموزشی مطلوب
  • عوامل بیوشیمیایی در نوزادی و قبل از آن
  • ضعف در هماهنگی و سازماندهی اجزا بدن مانند چشم و دست

علائم و شواهد اختلال ریاضیات

  • شمارش طوطی وار اعداد: دانش آموز قادر به شمارش درست اعداد و ارقام نیست.
  • عدم درک مفاهیم اعدادی: به طور مثال زمانی که از دانش آموز درخواست می شود که به جدا سازی تعدادی وسیله بپردازد به دلیل عدم توانایی به اشتباه می افتد.
  • عدم درک ارزش عددی: این مشکل زمانی مشاهده می شود که کودک قادر به تمایز دو عدد حتی در مقادیر کوچک و کمتر از ۱۰ نیز نیست.
  • نقص در کپی برداری اعداد: دانش آموز نمی تواند به رونویسی درست اعداد بپردازد.
  • نقص در تکمیل و انجام عملیات: برخی از دانش آموزان مبتلا به اختلال ریاضی حتی در جمع کردن اعداد نیز با مشکل مواجه هستند که با افزایش سطوح عملیات این نقص مشکلات بیشتری را ایجاد می کند.
  • مشکل در حل مسائل ریاضی: در مواردی دانش آموز علی رغم اینکه می داند چگونه باید یک مسئله را حل کند ولی به دلیل عدم توانایی در تشخیص مسائل ریاضی و نحوه جزئیات آن ها در انجام آن با شکست مواجه می شود.
  • نقص در تشخیص زمان
  • ناتوانی در شمارش پول

شروع درمان اختلال ریاضی به چه صورت است؟

قبل از اقدام به شروع استفاده از تکنیک های درمانی برای کنترل اختلال ریاضی در کودکان حتما باید فرد را از نظر وجود هر گونه ضایع مغزی، روانی و عقب ماندگی ذهنی توسط پزشک متخصص ارزیابی کرد. 

گاهی نیز مشکلات محیطی به ظاهر ساده عامل اختلال در روند یادگیری کودکان می شوند به طور مثال دیده شده است که کودکانی که نتوانسته اند در دوران خردسالی به صورت سینه خیز حرکت کنند دچار آسیب هایی در روند آموزشی شده اند اما چنین عواملی در سنین بزرگسالی مطرح نیستند زیرا رشد و کسب تجربه از اتفاقات گذشته مانع این رخداد می شود.

درمان اختلال ریاضی چگونه است؟

علی رغم تلاش زیاد پژوهشگران و محققین، تاکنون هیچ درمان دارویی برای کنترل اختلال ریاضی معرفی نشده است ولی متخصصین توصیه می کنند که اطرافیان به ویژه والدین و معلمین از متد هایی که به آموزش بهتر کودک کمک می کنند غفلت نورزند که در ادامه به طور مفصل به آن ها اشاره می شود.

بازی های ریاضی

زمانی که کودکان مبتلا در بازی های ریاضی مشارکت می کنند ضمن مرور مفاهیم، این فرصت فراهم است که همه چیز را از نزدیک لمس نماید به طوری که مشخص شده است زمانی که ریاضیات لمسی برای آموزش مفاهیم پایه (جمع، تفریق، ضرب و تقسیم) به کار گرفته شود، بازدهی نتیجه به شدت افزایش می یابد.

به کارگیری متد های دیداری

اساس این متد ها بر آن است که کودک با تلاش و ممارستی که دارد از طریق ترسیم اشکال و یا نمودار میزان درک خود را محک بزند. برای اینکه فرآیند نتیجه گیری تسریع یابد پیشنهاد می شود نخست کودک مسائل را مطالعه کند سپس اطرافیان برای او تشریح کنند.

خواندن مسائل با صدای بلند و رسا

در صورتی که کودک مسائل را با صدای بلند و رسا برای خود تکرار کند، علاوه بر اینکه توجه او به آن ها بیشتر می شود می تواند عملکرد بهتری نیز کسب نماید.

حل دوباره مسائل قبلی

از دیگر روش هایی که به آموزش بهتر اعمال اصلی (جمع، تفریق، ضرب و تقسیم) می انجامد، حل مسائل قدیمی است تا با مرور روش حل، آن را نیز به خاطر بسپارد.

نکات تاثیرگذار بر آموزش ریاضی

از جمله ملزومات آموزش درس ریاضی توجه به رشد زیر ساخت ها و سازمان های کیفی ذهن (ساختار های رشد شناختی) است تا کودک به قدرت استدلالی دست یابد. 

دانش آموزانی که به چنین توانمندی دست نیافته اند معمولا مفاهیم را به صورت طوطی وار حفظ می کنند که سبب ضعف در حل مسائل می گردد. 

یکی دیگر از اشتباهات آموزشی به ویژه در زمینه درس ریاضی این است که بدون توجه به میزان درک کودک از روابط ریاضی، به یادگیری مفاهیم پرداخته می شود. 

برای اطمینان از رخ دادن چنین اتفاقی، معلم می تواند در زمان حل مسائل از دانش آموز بخواهد روش استدلال خود را شرح دهد حتی اگر به درستی به جواب رسیده باشد. 

مشخص شده است که در صورتی که معلمین از متد های آموزشی که مبتنی بر نقش فعال دانش آموز استفاده کنند بهترین نتیجه را مشاهده می کنند.

دانش آموزان مبتلا به اختلال ریاضی چه تمارینی می توانند انجام دهند؟

سعی کردیم فعالیت ها و تمرین هایی که از گسترش مشکلات دانش آموزان ممانعت می کند و روند بهبودی را تسریع می کنند ذکر کنیم تا با همکاری معلمان و والدین این مسیر آموزشی برای دانش آموزان راحت و هموار گردد.

آموزش مفهوم کم، زیاد، کوچک و بزرگ

یکی از روش های آموزشی مفاهیم کم، زیاد، کوچک و بزرگ این است که والدین با تقسیم بندی تعدادی گردو یا فندق در دو گروه کم و زیاد، تفاوت این دو را به کودک بیاموزند سپس آن ها را مخلوط کنند و از او بخواهند دوباره این دو گروه را شکل دهند. 

برای تفهیم تفاوت کوچک و بزرگ می توان از میوه هایی که تفاوت اندازه دارند استفاده کرد مانند پرتقال و گردو.

آموزش مفاهیم زیر، رو، بالا و پایین

برای آموزش بهتر این مفاهیم والدین می توانند با طراحی بازی آن را سرعت بخشند مانند انتخاب توپ و قرار دادن آن بر روی میز و زیر آن و توضیح درباره مفهوم زیر و رو. 

در صورتی که کودک به تکرار این مفاهیم بپردازد بهتر می تواند آن ها را به خاطر بسپارد. در آموزش بالا و پایین نیز می توان توپ را بالا و یا پایین سر برد و با تکرار این واژه ها به درک بهتر کودک کمک کرد‌.

آموزش مفهوم دور - نزدیک

برای تشویق کودک به یادگیری این مفاهیم والدین می توانند از کودک بخواهند یک بار تمامی وسایلی که در مجاورت او قرار دارند را نام ببرد و سپس این کار را برای اشیا که دورتر هستند تکرار نماید‌.

آموزش مفهوم جلو - عقب

در آموزش این مفاهیم می توان از وسایل بازی کودک کمک گرفت. به عنوان مثال ماشین اسباب بازی و سپس آن را در جهت جلو و عقب حرکت داد که تکرار آن به روند آموزش کمک می کند.

آموزش مفهوم عمق یا گودی

ماسه بازی و یا بازی با خمیر بازی کمک می کند که کودک علاوه بر سپری کردن اوقاتی خوش و سرگرمی، با کمک آن ها به مفهوم عمق و گودی نیز پی ببرد.

آموزش مفهوم کوتاه - بلند

استفاده از آینه و مقایسه قدی والدین با کودک به آموزش و درک بهتر مفاهیم کوتاهی و بلندی می انجامد.

آموزش مفهوم خط کشیدن

می توان فرصتی را فراهم کرد که کودک در بازی با شن و یا ماسه و خط کشیدن بر روی آن این مفهوم را بیاموزد.

آموزش مفهوم یک و بیش از یک

برای درک این مفاهیم می توان از بازی با مهره ها و انتخاب یک مهره سپس افزایش تعداد مهره ها کمک گرفت.

آموزش مفهوم تشخیص جهت های مختلف

یکی از روش هایی که به این مهارت منجر می شود تهیه کتاب رنگ آمیزی است. بهتر است در زمان انجام آن از دانش آموز درخواست شود به نقاشی تصاویر سمت چپ و... بپردازد تا درک بهتری از جهت های مختلف به دست آورد.

آموزش مفهوم ردیف بندی

بهتر است برای کمک به درک بهتر از ردیف کردن اشیا، چندین مهره و یا حلقه تهیه کرد سپس از کودک درخواست شود آن ها را بر حسب سایز و یا شکل ردیف نماید.

مفهوم ترسیم اشکال هندسی

در صورتی که وسایل نقاشی برای کودک تهیه شود و پس از آموزش از او خواسته شود مربع، مثلث، دایره و... ترسیم کند به تفاوت اشکال هندسی پی می برد.

آموزش شمارش اعداد و ارقام

یکی از فعالیت های سرگرم کننده و آموزشی درخواست از کودک برای شمارش اعداد از ۱ تا ۱۰ و معکوس شمردن آن هاست که به آموزش بهتر نیز بسیار کمک می کند.

آموزش مفهوم پول

برای کمک به درک بهتر کودک از مفهوم پول می توان معاملاتی را ترتیب داد و سپس با کمک کردن آن را حل نمود تا ارزش دارایی ها و پول را بیاموزد.

آموزش مفهوم اندازه

یکی از تمارین جالب در زمینه تفهیم بهتر اندازه، تهیه تعدادی نی نوشابه و ردیف کردن آن ها بر حسب سایز است که علاوه بر سرگرمی موجب آموزش سریع نیز می گردد.

آموزش مفهوم مساحت

برای درک درست کودک از این مفهوم، والدین می توانند چندین شکل هندسی تهیه کنند و سپس آن را از کم ترین به بیشترین سطوح مرتب کنند.

آموزش مفهوم وزن

در صورتی که وسایلی مانند ترازو و چندین اسباب بازی به کودک داده شود تا علاوه بر سرگرمی به تفاوت وزنی آنان توجه کند به خوبی به مفهوم وزن اشیا پی می برد.

آموزش مفهوم مساوی

برای درک مفهوم مساوی می توان تعدادی مشابه وسیله مانند قاشق و بشقاب به کودک داده شود و از او درخواست شود که هر قاشق رو به رو بشقاب قرار دهد.

آموزش مفهوم جمع و تفریق

طرح مسائل ساده و ملموس کمک می کند علاوه بر اینکه توجه کودک جلب گردد به راحتی پی به مفهوم جمع و تفریق نیز ببرد. به طور مثال اگر ۵ تا سیب داشتی و یکی به مامان می دادی، چند سیب داشتی؟

نکات تکمیلی آموزشی در بهبود اختلال ریاضی

  • در صورتی که برای آموزش مفاهیم و مسائل مرتبط با ریاضی از مواد واقعی و لمس شدنی استفاده گردد، بازدهی آن افزایش می یابد. به طور مثال می توان برای آموزش مفهوم اعداد و شمارش آنان از مهره، ژتون، نخود، لوبیا و... استفاده کرد‌.
  • پس از اینکه کودک در شمارش اعداد به موفقیت رسید بهتر است این مهارت را در شمردن تصاویر اشیا نیز تکرار کرد.
  • توصیه می شود برای علاقه مند کردن کودکان به مفاهیم ریاضی از وسایل کمک آموزشی متنوع مانند خمیر، گل رس، ماسه و... استفاده شود تا ضمن سرگرمی این هدف میسر گردد.
  •  زمانی بهترین نتیجه مشاهده می شود که به کودک از نظر هماهنگی حرکتی مرتبط با عضلات بدن، توجه و تمرکز، حافظه، درک بینایی، شنیداری و... نیز ارزیابی گردد و در صورت لزوم از تمارین مرتبط استفاده گردد.

نحوه رفع اشکال در انجام مهارت های محاسباتی ریاضیات

گاهی نقص در انجام مهارت های محاسباتی پایه و عملیات هایی مانند ضرب، جمع، تقسیم، کسر اعداد، اعشار، درصد و... موجب نا کارآمدی در یادگیری درس ریاضی می گردد. به همین دلیل نیاز است کودک از نظر وجود نقایص زیر بنایی در کارکرد های آموزشی همچون عوامل گفتاری، فضایی، ادراکی، حافظه و... بررسی گردد.

رفع موانع توجه و دقت برای آموزش ریاضیات

همیشه عدم موفقیت در مباحث ریاضی مرتبط با عدم آگاهی دانش آموزان از عملیات های مربوطه نیست و گاهی از نبود توجه و تمرکز نشات می گیرد که خود شامل چند نوع هستند از جمله:

بی توجهی به علامت ها

به دلیل عدم توجه کافی قادر نیستند علائم ریاضی (تفریق، جمع، ضرب و..) را به درستی و در جای مناسب به کار گیرند.

بی دقتی به ستون ها

در برخی از موارد، دانش آموزان به این دلیل در عملیات جمع یا تفریق دچار اشتباه می شوند که نسبت به جایگاه یکان، دهگان و صدگان توجه کافی ندارند.

بی توجهی در کامل نوشتن اعداد

فراموشی و بی دقتی برخی از دانش آموزان سبب می شود که عدد آخر جواب عملیات های ریاضی را ننویسند که به اشتباه نوشتن جواب منجر می شود.

جا انداختن اعداد

در مواردی نیز دیده شده است که به دلیل فراموشکاری یکی از اعداد را نمی نویسند که موجب می شود پاسخ جمع یا تفریق درست نباشد. 

عدم محاسبه درست

گروهی از کودکان نیز به دلیل بی حوصلگی و نداشتن شکیبایی به محاسبه درست عملیات های ریاضیات نمی پردازند که سبب می شود پاسخ درست مشاهده نگردد.

خطا در محاوره نویسی

از دیگر اثرات بی دقتی دانش آموزان در انجام محاسبات ریاضی زمانی دیده می شود که دو عملیات مجاور را با یکدیگر اشتباه می گیرند. زمانی آن ها می توانند به موفقیت در این مسیر برسند که مشکل بی دقتی آنان رفع گردد.

سایر تمارین مرتبط

گروهی از دانش آموزان نیز در تشخیص رنگ ها از یکدیگر مشکل دارند که برای این گروه انجام تمارین با استفاده از مهره های پلاستیکی، جعبه مداد رنگی و... و ترتیب قرار دادن آن ها بسیار کمک کننده است.

شناخت درست عدد صفر

برخی از دانش آموزان از عدد صفر شناخت کافی ندارند برای این گروه می توان از یک بازی سرگرم کننده استفاده کرد به این صورت که ۵ پاکت و چندین نی تهیه گردد که در هر پاکت به ترتیب از تعداد نی های گذاشته شده کم کنند به طوری که در آخرین پاکت هیچ نی نباشد سپس از کودک درخواست شود تعداد نی های هر پاکت را بگوید‌ و زمانی که به پاکت آخر که خالی است رسید، والدین صفر را بگویند تا کودک تکرار نماید.

تمارین موثر بر رفع مشکل دقت و توجه کودک

  • قدم زدن در جهت های مختلف
  • پرش
  • شمارش اعداد و تکرار معکوس آن ها
  • توپ بازی ضمن تکرار اعداد
  • تنفس عمیق
  • شنیدن موسیقی
  • قرار دادن چشم بند و راه رفتن در جهت های مختلف
  • تغییر حرکت چشم با نور چراغ قوه
  • چرخش توپ روی بدن

سایر راهکار های موثر بر کنترل اختلال ریاضی

  • توجه به تناسب مفاهیم درسی با سطح دانش فرد
  • انجام تمارین موثر بر تقویت بینایی
  • توجه به راهکار های موثر بر تقویت شنیداری
  • انجام پازل و ماز برای افزایش دقت و ادراک
  • افزایش هماهنگی دست و چشم با انجام پرتاب حلقه
  • افزایش دقت با بازی دارت
  • آموزش اعداد با کمک اعداد مغناطیسی
  • توجه به فعالیت های آزمون فراستیک
  • کپی برداری تصاویر و اعداد
  • نقاشی کشیدن
  • وارد کردن مهره های رنگی در نخ (تقویت بینایی و بهبود دقت)
  • انجام خمیر بازی و ترسیم اعداد با کمک آن
  • بر شمردن تفاوت و یا شباهت تصاویر
  • انجام فعالیت های مرتبط به شناسایی زمان (هفته، روز، ساعت و...)
  • حضور در بازی های گروهی مانند بسکتبال برای بهبود هماهنگی چشم و دست و افزایش دقت

اختلال یادگیری در ریاضی سمعک ایران

اختلال در یادگیری ریاضی و درمان آن :

بحث آموختن ریاضی یکی از اساسی ترین و مهم ترین درس ها در مهد، پیش دبستانی است. ریاضی همیشه کودکان را دچار چالش می کند و دانش آموزان بسیاری در یادگیری آن به مشکل بر می خورند. ریاضی سرشار از اعداد و ارقام و فرمول است، که دانش آموزان بسیاری قادر به یادگیری آن نیستند. بنابراین والدین به ناچار تصمیم می گیرند به سمت معلم خصوصی بروند که علاوه بر هزینه گزاف، بازخوردی هم برای آن ها در بر ندارد.

اختلال ریاضی یکی از انواع اختلالات یادگیری است. نمی توان کودکانی را که در درس ریاضی و محاسبات مشکل دارند را کودکانی کم هوش و ضعیف نامید و یا گفته شود که از سلامت جسم برخوردار نیستد، ممکن است همین دانش آموز مثلا: دردرس علوم بسیار موفق تراز بقیه همکلاسی هایش باشد. بنابراین این یک نوع توهین به کودک است که او را کند ذهن بنامیم. همین رفتار در آینده او را فردی ضعیف و بدون عزت نفس بار می آورد.

اختلال یادگیری ریاضی باعث می شود کودک نتواند محاسبات حتی کوچک را انجام دهد.



اختلال یادگیری در ریاضی


تا به حال فکر کرده اید وظیفه شما در قبال این دانش آموزان چیست؟ در ادامه با ما همراه باشید:

اختلالات ریاضی نشانه های مختلف و بی شماری دارد که کودک از اول تحصیل با آن همراه می شود:

شمارش اعداد:

اولین اختلالی که کودک شما در بدو ورود به مهد کودک با آن رو به رو است ، شمردن اعداد و ارقام است. این کودکان یا شمارش اعداد را مدت ها یاد نمی گیرد. و یا شمارش اعداد را یاد می گیرند اما به زودی فراموش می کنند. این کودکان مفهوم ارتباطات عددها را با هم متوجه نمی شود. از عدم تمرکز و توجه پایینی برخوردار هستند و نمی توانند فکرشان را یک جا متمرکز کنند.

یکی از بازی هایی که کودک به صورت بازی و تفریح شمارش را یاد می گیرد بازی نقطه بازی است. از کودک بخواهید اعداد 1 را به 2 و 2 را به 3 و ….. وصل کند.

و یا این که خود بزرگ ترها می توانند در کنار کودک شروع به شمارش کنند تا کودک کم کم شروع به شمردن اعداد و ارقام کند.


اختلال یادگیری در ریاضی



محاسبات ریاضی: دانش آموزانی هستند که با وجود هوش بالا و جسمی طبیعی نمی توانند ارقام را محاسبه کنند و به یک نتیجه برسند. آن ها زود خسته می شوند و محاسبه را رها می کنند. این یک نوع اختلال در یادگیری ریاضیات است. این دانش آموزان به دلیل نداشتن تمرکز کافی از حافظه بالایی برخوردار نیستند.

اختلال یادگیری در حفظ جدول ضرب: جدول ضرب یک معضل برای دانش آموزانی است که به مدرسه می روند . به طور کلی دانش آموزان در بحث اختلال یادگیری ریاضی به هیچ عنوان شبیه هم نیستند و با هم تفاوت دارند. مثلا: دانش آموزانی هستند که جدول ضرب را یاد می گیرند اما در محاسبات ریاضی دچار اشکال هستند.

از دیگر اختلالات ریاضی می توان به: اختلال درتشخیص اعداد- اختلال در درک مفاهیم ریاضی، مشکل در مرتب کردن اعداد،اشکال در خواندن ساعت و بسیاری دیگر نام برد.


اختلال یادگیری در ریاضی



راه های درمان اختلال ریاضی:

ابتدا باید کودکتان را به عنوان کودکی سالم با رشدی طبیعی و هوش بالایی بدانید، نوع نگاهتان را نسبت به فرزند خویش تغییر دهید. به او اعتماد به نفس دهید و وقت بیش تری را برای او قائل شوید.

با کودک خود بازی کنید: مسائل ریاضی رابه صورت بازی به او یاد دهید. بگذارید تصور کند ساعاتی شما هم مانند او کودک هستید. شما می توانید به صورت بازی و ریاضی مفاهیمی مانند: ( جمع، تفریق، ضرب و تقسیم را به او یاد دهید). فقط دست از سرزنش کردن بردارید وکودکتان را درک کنید.

از تکرار بیش از حد بپرهیزید: کودکان ذهنی فعال دارند و بیش تربه فکر تفریح و بازی هستند پس بیش از حد یک مساله را تکرار نکنید چون جواب عکس می گیرید. می توانید از راه های مفیدتری استفاده کنید.

اختلال یادگیری در ریاضی

اختلال ریاضی در کودکان چیست؟ روش های درمان آن کدامند؟ 

 

 

اختلال ریاضی وضعیتی است که با توجه به سن، هوش و تحصیلات فرد، مهارت های ریاضی وی به طور قابل توجهی کمتر از حد نرمال است. خیلی از بچه ها با ریاضیات و محاسبات ریاضی مشکل دارند. اما اگر مشکل ریاضی فرزند شما جدی بوده و به نظر می رسد که احتمال خوب شدن آن کم است ممکن است نشانه مشکل به نام اختلال ریاضی یا دیسکالکولیا باشد. اختلال ریاضی در واقع یک نوع ناتوانی در یادگیری است که باعث می شود درک، یادگیری و انجام مسائل ریاضی برای فرزند شما دشوار باشد. دیسکالکلولیا در پسران و دختران به طور مساوی وجود دارد. این نوع بیماری، یک اختلال خاص بوده که تنها بر نحوه یادگیری ریاضی در کودکان تاثیرگذار است. کودکی که دچار این اختلال است احتمال دارد در دروس دیگر مانند تاریخ، جغرافیا، انگلیسی و ... خوب عمل کند. این نوع کودکان تنها در کلاس هایی که از ریاضیات و محاسبات استفاده می کنند مشکل دارند.

البته باید بگوییم که همه مشکلات ریاضی و حتی مشکلات جدی را نمی توان به اختلال حساب نسبت داد. انواع اختلال ریاضی می تواند شامل مشکلات نوشتن یا حفظ اعداد، شمارش، جمع و تفریق، تفسیر علائم ساده ریاضی مانند +، -، x و /  باشد. مشکلات دیگری مثل پردازش بینایی یا شنوایی، و یا اختلالاتی مانند نارسا خوانی و... نیز می توانند یادگیری ریاضی را سخت کنند. بنابراین این سوال به وجود می آید که والدین باید مراقب چه چیزی باشند؟ این کودکان ممکن است در تشخیص اعداد، یادگیری شمارش  یا حتی تشخیص الگوهای ریاضی دچار مشکل شوند.

اختلال ریاضی چقدر رایج است؟

وقتی که بچه ها به مرور بزرگتر می شوند احتمال دارد که در به خاطر سپردن اعداد ساده مانند کد پستی هم دچار مشکل باشند. همچنین در برخی از این افراد تشخیص راست از چپ و مسافت ها نیز مشکل خواهد بود. از دیگر نشانه های این اختلال می توان به مشکل در خواندن ساعت، مقاومت در برابر ایجاد تغییر و فهمیدن این که یک کار چقدر طول می کشد  تا انجام شود اشاره کرد. Dyscalculia اصطلاحی است که برای توصیف ناتوانی های یادگیری خاص که بر توانایی فرزند در درک، یادگیری و انجام عملیات ریاضی و اعداد تأثیر می گذارد به کار برده می شود. اگرچه تحقیق در مورد شیوع این نوع اختلال محدود است اما از نظر آماری تخمین زده می شد که بین ۵ تا ۷ درصد از کودکان در سنین دبستان ممکن است با این مشکل دست و پنجه نرم کنند. 

تشخیص این اختلال در کودکان با تست های روانی آموزشی خاص صورت می گیرد. اختلال ریاضی اغلب در مدرسه ابتدایی و زمانی که درس ریاضی در برنامه درسی گنجانده می شود به مرور خود را در کودکان نشان می دهد. این اختلال یک اختلال مادام العمر است که در هر سنی قابل تشخیص می باشد. هدف بلند مدت هر استراتژی درمانی ساده است. آموزش تکنیک های محاسبه و تقویت مهارت های استدلال مورد نیاز برای حل مسائل ریاضی یکی از راه های درمانی رایج است. با این حال در کوتاه مدت باید بر حذف موانع یادگیری و تغییر شیوه تدریس و آسان تر کردن نحوه آموزش و یادگیری ریاضیات تمرکز کرد.

علائم نشان دهنده اختلال ریاضی در کودکان

گاهی اوقات می توان شاهد بروز علائم هشدار دهنده در کودک بود مانند: 

  • حس جهت گیری ضعیف
  • هماهنگی ضعیف در حرکات ورزشی
  •  مشکل در حفظ امتیاز در بازی های فکری رومیزی
  • مشکل در یادگیری مفاهیم انتزاعی مانند زمان یا پول
  •  مشکل در یادگیری بازی های استراتژیک مثل شطرنج  و...
  • مشکل در تشخیص اعداد
  • تاخیر در یادگیری شمارش
  • مشکل در نظم دادن به چیزها و تشخیص الگوها
  • مشکل در تخمین مدت زمان انجام کار
  • مشکل حفظ در سطح پایه
  • مشکل در انجام تکالیف و تست های ریاضی
  • مشکل در تشخیص چپ از راست 
  • مشکل در گفتن زمان و خواندن ساعت

و ... 

تشخیص دیسکالکولیا چگونه است؟

برای تشخیص اختلال ریاضی آزمایش خاصی وجود ندارد. انجام دادن مراحل زیر می تواند به شما کمک کند تا بتوانید این اختلال را تشخیص دهید.

  • مراجعه به پزشک: هر نوع مشکل پزشکی مثل شنوایی ، بینایی و ... می تواند بر روند یادگیری کودک شما تاثیر بگذارد. بنابراین مراجعه به پزشک برای بررسی این مشکلات احتمالی یکی از بهترین اقدامات است.
  • مشورت با معلم: از معلم ریاضی فرزند خود درخواست کنید که توجه ویژه ای به مسائلی که کودک شما در آن زمینه مشکل دارد داشته باشد. 
  • زمینه های دیگر را مورد بررسی قرار دهید: تخمین زده می شد که نیمی از کودکانی که دچار اختلال ریاضی هستند دچار مشکلات دیگری نیز می باشند.
  • مشورت با یک متخصص : بعد از انجام کارهایی که در بالا گفتیم بهتر است که با یک متخصص یادگیری مشورت کنید. متخصص یادگیری می تواند فرزند شما را ارزیابی کرده و راهنمایی های لازم را در این خصوص به شما ارائه کند.

روش های درمان اختلال ریاضی 

در مورد روش های درمان اختلال ریاضی باید بگوییم که مانند سایر ناتوانی های یادگیری هیچ درمان خاصی برای این اختلال وجود ندارد. به عبارتی دیگر با دارو یا قرص خاصی نمی توان آن را درمان کرد. اهداف درمانی در این نوع اختلال پر کردن شکاف ها و ایجاد مکانیسم های مقابله ای در کودکان است که می تواند از طریق آموزش های ویژه و سایر مداخلات انجام شود.

البته می توان با آموزش مفاهیم پایه حساب و ریاضیات توسط یک مربی متخصص این کار، تا حدودی به بهبود این اختلال کمک کرد. درمان اختلال ریاضی اغلب شامل آموزش های ریاضی به صورت اختصاصی و استفاده از وسایل کمک آموزشی و امکانات مناسب برای یادگیری ریاضی در کلاس درس می باشد. برای درمان بزرگسالان می توان از روان درمانی استفاده کرد. این کار حداقل می تواند مشکلات مربوط به عزت نفس را که ناشی از مشکلات ریاضی می شود کاهش دهد.

 از جمله اقداماتی که می توان در این زمینه انجام داد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • امکان استفاده از ماشین حساب
  • گذاشتن زمان بیشتر برای کودک مورد نظر
  • تنظیم سختی کار
  • تفکیک مشکلات پیچیده به مراحل کوچک تر
  • به کارگیری پوستر برای یادآوری مفاهیم پایه ریاضی به دانش آموزان
  • تدریس خصوصی به منظور آموزش مهارت های اساسی و اصلی
  • ارائه اطلاعات تکمیلی از طریق درس های تعاملی با کامپیوتر و انجام پروژه های عملی

در صورت درمان نشدن اختلال ریاضی در کودکی این مشکل می تواند تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند. حتی در تحصیلات عالی و موفقیت در محل کار این افراد ممکن است در مضیقه قرار گیرند. به جرات می توان گفت که ابتدایی ترین پیشرفت ها در مهارت های ریاضی می تواند تاثیرات طولانی مدتی بر زندگی روزمره افراد داشته باشد. 

روش های درمانی اختلال ریاضی توسط مدارس

در مدارس معلمان می توانند امکانات کلاس درس را به گونه ای فراهم آورند که دانش آموزان دارای اختلال ریاضی بتوانند راحت تر به یادگیری بپردازند. برخی از روش های درمان اختلال ریاضی توسط مدارس به شرح زیر است:

  1. در آزمون ها زمان اضافی در نظر گرفته شود: کودکانی که دچار این اختلال هستند اغلب در زمان آزمون های ریاضی احساس عجله و شتاب زدگی به آن ها دست می دهد. در صورتی که امکان پذیر باشد از برگزاری امتحان های زمانبندی شده برای این گونه افراد پرهیز شود. همچنین توصیه می شود که در آزمون از سوالات مربوط به جداول ضرب و مانند آن پرهیز شود. 
  2. چک کردن مکرر در حین کار کلاسی: در حین انجام آزمون ها و تست های کلاسی مکرر پاسخ های وی بررسی شود. اگر پاسخ سوالی را اشتباه جواب داده به او گفته شود که مجدد انجام دهد. چون برای دانش آموزان تمام کردن یک کاربرگ کلاسی به طور یکجا خسته کننده است. 
  3. مراحل مربوط به مسائل و الگوریتم های چند مرحله ای را فهرست کنید: تمامی دستورالعمل‌های گام به گام با شماره‌گذاری واضح را روی تخته یادداشت کنید، یا نسخه‌ای از آن را به دانش‌آموز خود بدهید که بتواند از روی آن به حل مسئله اقدام کند.
  4. یادداشت نمونه سوالات: بهتر است به این گونه دانش آموزان آموزش دهید که نمونه سوالات را در یک دفترچه یادداشت کنند.
  5. استفاده از نمودارهای مرجع با رنگ های روشن: کودکان مبتلا به اختلال ریاضی از بازنمایی بصری مسائل ریاضی می توانند چیزهای زیادی بیاموزند.
  6. اجازه استفاده از ماشین حساب: هنگام حل مسائل ریاضی به دانش آموز اجازه دهید که بتواند از ماشین حساب برای جمع و تفریق استفاده کند. این کار باعث می شود مراحل اولیه حل مسئله را سریع تر و در دسترس تر انجام دهد. 
  7. تعداد سوالات را کاهش دهید: اختصاص ۱۰ سوال به جای یک صفحه کامل می تواند برای ارزیابی درک دانش آموز کافی باشد. از ارائه سوالات پیچیده و سخت خودداری شود.

روش های درمان دیسکالکولیا در خانه توسط والدین

آموزش ریاضی به کودکان در خانه برای بسیاری از پدر و مادرها می تواند یک کار چالش برانگیز باشد. به خصوص اگر خودشان در ریاضیات مهارت کافی نداشته باشید. نکته ای که باید بدانید این است که نیاز نیست که شما به آموزش حساب دیفرانسیل و انتگرال به فرزندان خود بپردازید. برای این کار می توانید با تمرینات ساده روزمره به کودک خود کمک کنید تا مهارت های ریاضی وی تقویت شود. این کار باعث افزایش اعتماد به نفس نیز خواهد شد. در کل می توان با انجام اقدامات زیر به درمان اختلال ریاضی در خانه پرداخت.

  • هرجا که می توانید اشاره ای به ریاضیات داشته باشید. به صورت ساده و کاربردی برای کودک خود شرح دهید که اعداد و معادلات تا چه حد می توانند در زندگی او کاربردی باشند. برای مثال وقتی که برای خرید به بازار می روید در مورد مقدار پولی که در هنگام خرید از فروشنده پس می گیرید یا تعداد میوه هایی که خریداری می کنید صحبت کنید. هنگامی که اعتماد به نفس کودک زیاد شود می تواند به شما در برنامه ریزی دستورالعمل ها و بودجه بندی برای خرید کمک کند. همه این ها در نهایت منجر به تقویت مهارت های بصری در او خواهد شد.
  • بازی های ریاضی را انجام دهید. بسیاری از بازی‌های رومیزی رایج مانند Candyland، Sorry و mancala شامل شمارش، محاسبات ساده و مهارت‌های حرکتی ظریف هستند. این بازی‌ها و سایر بازی‌های مشابه را تا جایی که می‌توانید با کودک خود انجام دهید تا به او کمک کنید تا در محیطی سرگرم‌کننده و آرام، از اعداد استفاده کند.
  • با فرزندتان در مورد مدیریت زمان تمرین کنید. بسیاری از کودکان مبتلا به دیسکالکولیا برای تشخیص اینکه چقدر زمان گذشته است یا اینکه چه زمانی باید به انجام فعالیت بعدی بپردازند مشکل دارند. با فرزند خود در مورد این چالش ها صحبت کنید و سیستمی را راه اندازی کنید تا به او کمک کند تا احساس خود را نسبت به زمان بهبود بخشد. استراتژی‌های رایج مانند یادآوری تلفن همراه، تایمرهای تصویری، یا اجازه دادن به فرزندتان برای استراحت مکرر در طول زمان انجام تکلیف در این زمینه می تواند مفید باشد. 
  • - به فرزند خود در انجام تکالیف کمک کنید. مسائل ریاضی چند بخشی می‌تواند برای کودکانی که دچار اختلال ریاضی هستند ترسناک به نظر برسد. بدون کمک، ممکن است کودک شما مطمئن نباشد که از کجا شروع کند یا چه مراحلی را دنبال کند. با تکه تکه کردن تکالیف ریاضی برای فرزندتان، یا انجام چند مسئله با هم، کمک کنید تا او متوجه مراحل مورد نیاز شود. به فرزندتان اجازه دهید تا حد امکان از ماشین حساب استفاده کند تا حجم محاسباتی را که باید در ذهنش انجام دهد کاهش پیدا کند.
  • باید در فرزند خود این حس را تقویت کنید که چالش های ریاضی او به معنی این نیست که او فردی احمق یا تنبل است. هر زمان که می توانید از مشوق ها برای تقویت اعتماد به نفس در کودک خود استفاده کنید. اگر دیدید که فرزند شما یک مسئله ساده را نمی تواند حل کند نا امید نشوید. اگر او احساس کند که شما ناراحت هستید این کار منجر به عصبی تر شدن او می شود و در نهایت ممکن است تمایل به تمرین نداشته باشد. ستایش او برای تلاش‌هایش و همچنین هدایت صبورانه او از میان موانع و مشکلات به او کمک می‌کند که با اعتماد به‌نفس‌ بیشتر  با مفاهیم جدید روبه رو شود. 

از آنجایی که استفاده از ریاضیات در زندگی روزمره بسیار رایج است، تشخیص دیسکالکولیا هرگز آسان نیست. اما با امکانات مناسب و با کمک والدین در خانه، کودکان و بزرگسالان به طور یکسان می توانند در ریاضیات اعتماد به نفس بیشتری پیدا کرده و به پیشرفت های بیشتری در این زمینه دست یابند.